Den vreeselijken moord van Stadskanaal 1902

Den vreeselijken moord van Stadskanaal 1902

Een schrille kreet klinkt er langs onze dreven

En wel een kreet van verontwaardiging

Een oudere maagd was het die hier moest sneven

Al door de hand van een ellendeling

Snood was de daad door hem verricht  

Tevens werd daardoor veel onheil gesticht

Stadskanaal, 1 Oct. Een gruwelijke misdaad is alhier j.l. Maandagavond gepleegd. De 45-jarige weduwe A. Vos*, bijgenaamd weduwe Blaauw, is. omstreeks 11 uur in den avond bij den Buinermond voor het huis van den aldaar wonenden brugwachter V.d. Land vermoord. V.d. Land, die zich reeds ter ruste had begeven en om hulp hoorde roepen, sprong het bed uit en begaf zich, na eenige kleedingstukken te hebben aangetrokken, naar buiten, waar hij de vrouw ineengezakt tegen den muur vond, met uitgesneden hals, badende in haar bloed. Een paar snikken nog was het eenige, wat V.d. L. van haar hoorde. De politie, die oogenblikkelijk met het geval in kennis werd gesteld, kreeg aanstonds vermoeden op zekeren Jan Woppenkamp, oud 26 jaar, stucadoor, wonende alhier, in wiens gezelschap de vrouw nog dienzelfden avond was gezien en met wien zij reeds sedert eenigen tijd in intieme betrekking stond. Dien nacht nog werd de verdachte uit zijn bed gelicht en in verzekerde bewaring gesteld. Aan zijne kleeren werden bloedvlekken waargenomen. Eerst ontkende W. alle schuld, doch gisterenmiddag heeft hij, na met het lijk te zijn geconfronteerd, bekend, de misdaad te hebben gepleegd met een scheermes, hetwelk hij, na de wonden te hebben toegebracht, in het kanaal had geworpen. Hedenmiddag heeft het gerechtelijk onderzoek plaats gehad, waarbij is gebleken, dat de toegebrachte verwondingen den dood hebben veroorzaakt. Ook is reeds hedenmiddag, op aanwijzing van W.j het mes, waarmede de misdaad is gepleegd, uit het kanaal opgehaald. Het lijk van de vermoorde zal morgen alhier ter aarde worden besteld. Wat de aanleiding tot dezen moord is geweest, is tot-nog-toe een raadsel. De „moord-rijmer" is er dezen keer bijzonder gauw bij geweest om een „nieuw lied" te maken op deze vreeselijke gebeurtenis. Reeds 's anderen daags werd het nieuwe lied druk gevent. 

Het laatste couplet luidt:

Vrouw Blauw is dood! men begon te visiteeren,

Zij vonden het zoo, als de man nu had gezegd,

Men ging als dader hem nu arresteeren,

Om eens te staan voor menschelijk gerecht.

Ik deed, sprak hij de vrouw de dood doen sneven,

Schenk rechter mij een welverdiende straf,

Ik bid u laat mij toch niet langer leven,

Want ook ik hunker naar het stille graf.

*Grietje Hoekzema (weduwe van Andries Vos) geb. ca 1856 te Middelstum ovl. 29-9-1902 Stadskanaal

Winschoter Courant 4-10-1902

Te Stadskanaal is gisternacht een vrouw van verdachte zeden vermoord ; haar hals is letterlijk afgesneden. De vermoedelijke dader, W., is gearresteerd. Omtrent den te Stadskanaal gepleegden moord meldt men nog: De vermoorde is eene weduwe, L. Vos genaamd en 42 jaar oud. Zij heeft twee kinderen. Den avond van den moord is zij te ongeveer 9 uur in gezelschap gezien van den gearresteerden Woppenkamp, een ontslagen veldartillerist. De moord schijnt ongeveer te 11 uur gepleegd te zijn. Beiden hebben geen gunstige reputatie. Zij moet eene vrouw zijn van verdachte zeden, terwijl hij bij de politie als een gevaarlijk sujet bekend is. Op het geroep van “moord" kwamen de buren toeschieten en vonden de vrouw badende in haar bloed. De hals was letterlijk afgesneden. Slechts een enkele zucht werd nog opgevangen. De moordenaar schijnt toen juist het huis te hebben verlaten. Onmiddellijk verscheen de politie en de vermoedelijke dader werd nog denzelfden nacht uit zijn bed gelicht en gearresteerd. Hij ontkent de misdaad te hebben gepleegd. Op zijn handen en kleederen heeft men echter bloedvlekken gevonden. De kinderen van de verslagene getuigen ook tegen hem.

De Grondwet 2-10-1902

Het motief

STADSKANAAL, 6 Oct. Over den alhier gepleegden moord nog het volgende. De aanleiding er toe was, volgens de bekentenis van Woppenkamp, de volgende. Ongeveer een week of vijf van te voren had hij een ongeteekende brief ontvangen, welks inhoud alles behalve vleiend voor hem was en waarvan hij vrouw Blaauw voor de schrijfster hield. Hierover hadden ze den bewusten avond twist gekregen, waarbij W. zóó in vuur was geraakt, dat hij het mes had getrokken en er maar op ingesneden had, zelf niet wetende, waar hij de Vrouw raakte. Of dit waar is? Wat deed W. met een geheel nieuw scheermes in den zak ,daar hij zich zelf nooit scheerde ? Bovendien moet hij een paar dagen van te voren alhier aan een kastelein verklaard hebben, vrouw Blaauw te willen vermoorden. Ook is door den Burgemeester een weinig haar in beslag genomen, afkomstig van de vermoorde vrouw, dat gevonden werd op de plaat?, waar de misdaad is gepleegd. Hieruit kan men opmaken, dat W. het slachtoffer met de eene hand bij het hoofd heeft gehouden, terwijl hij met de andere de wonden heeft toegebracht. Alles pleit van een moord met voorbedachten rade  Woppenkamp staat alhier bekend als een zeer.gevaarlijk persoon. Reeds op 12-jarigen leeftijd werd hij alhier gevreesd en pleegde hij meer dan eens een brutale diefstal. Op 19-jarigen leeftijd is hij als vrijwilliger in dienst gegaan, doch word weldra, na een luitenant mishandeld te hebben, overgeplaatst naar de klasse van discipline te Vlissingen. Aldaar stelde hij zich echter zoo vreeselijk aan, dat hij krankzinnig werd verklaard on zijn intrek weer nam bii zijne ouders alhier. Het heette toen. dat hij aan godsdienstwaanzin. Eenige voorname ingezetenen ontfermden zich toen over hem: een hunner nam hem zelfs als kind in huis. Doch ook dit was van korten duur; telkens toch bleek het, dat W. slechts verkeerde bedoelingen had, zijne weldoeners bespotte en er telkens op uit was, door menschen iets op de mouw te spelden en ze op alle mogelijke manieren te bedriegen. Nu eens hield hij zich kinderachtig en maakte zich belachelijk, dan weer toonde hij zich als een razende. Voor eenigen tijd sloeg hij in zijne ouderlijke woning alle ruiten stuk, dag van den moord een gehuurde fiets voor fl 10,00 van de hand trachtte te doen, wat hem echter mislukte.

Winschoter Courant 7-10-1902

Stadskanaal, 6 Oct. Zooals ls medegedeeld, heeft Jan Woppenkamp den moord gepleegd met een scheermes. Bij zijn arrestatie heeft bij bekend het mes in de vaart te hebben geworpen. Op zijn aanwijzing heeft men eergister na lang visschen het mes werkelijk in de vaart gevonden. De moordenaar staat bekend als iemand die veel misbruik maakt van sterken drank. Als militair is hij uit den dienst weggejaagd

De ontkenning

Door de doctoren Wiersma en van Olm te Winschoten, is op last van d officier van justitie ten onderzoek ingesteld naar de geestvermogens van den gedetineerde Jan Woppenkamp van  Stadskanaal.  Beklaagde die een volledige bekentenis aflegde den moord op de weduwe Vos (bijgenaamd Blauw) te hebben gepleegd, kwam op die verklaring nu terug en beweert thans aan het misdrijf onschuldig te zijn.

Winschoter Courant 8-10-1902

Het proces

Winschoten, 19 Dec. Te Winschoten stond gisteren terecht Jan Woppenkamp, 20 jaar, stukadoor te Stadskanaal. Hij heeft volgens de dagvaarding in den laten avond van 29 Sept. j.l. te Stadskanaal (gem. Oostwedde), handelende ter uitvoering van een vooraf daartoe genomen besluit, Grietje Hoeksema, wed. van Andries Vos, opzettelijk, teneinde haar aldus van het leven te berooven, althans zwaar lichamelijk letsel toe te brengen, in elk geval te mishandelen, met geweld met een open scheermes twee sneden in den hals toegebracht—één ter rechterzijde, lang ongeveer 11 c. M. en zoodanig, dat de groote halsader (vena jugularis interna) geheel werd doorgesneden en één ter linkerzijde, lang ongeveer 7 c. M.—en dusdanig heeft verwond, dat zij korten tijd daarna door verbloeding is overleden. Beklaagde was met Grietje uit geweest en waarschijnlijk heeft Grietje over een ophouden hunner verkeering gesproken. De familie van Grietje was er tegen en hare dochter had den vorigen avond een brief- aan Woppenkamp geschreven om hem te bewegen hare moeder niet meer te bezoeken. Twee deskundigen en vier en twintig getuigen werden in deze zaak gehoord, terwijl de heer Mr. H. I. Schönfeld als ambtshalve verdediger van bekl. optrad. Het O. M. eischte tegen bekl. eene gev.straf van 20 jaren.

Winschoter Courant 20 -12-1903

Te Winschoten werd in een buitengewone zitting van de rechtbank de zaak behandeld tegen Jan Woppenkamp, 25 jaar, stucadoor, wonende te Stadskanaal, thans te Winschoten gedetineerd, en beschuldigd van moord op de weduwe Vos te Stadskanaal De rechtbank eischte 20 jaar gevangenisstraf, omdat de moord met voorbedachten rade was gepleegd. Beklaagde ontkende ; de weduwe zou zich zelf met een scheermes den hals wel afgesneden hebben. Gedurende de geheele zitting bleef hij zeer kalm en maakte volstrekt niet den indruk een moordenaar te zijn .

Winschoter Courant 21-12-1902

Rechtszaken.

De rechtbank te Winschoten heeft Jan Woppenkamp veroordeeld wegens moord op de wed. Vos te Stadskanaal tot 10 jaar gevangenisstraf. De eisch was 20 jaar.

De Grondwet 4-01-1902

Ontslagbrief Jan Woppenkamp:
Gevangenis Leeuwarden 6 april 1913

Jan Woppenkamp; geb: 16 mei 1876 Stadskanaal - gest. 20 april 1916 Medemblik