zaterdag, november 14, 2015

Over de Artusi mien favoriete Italioans kookbouk



Artusi

Ik kreeg van vrunden in Rome dik viefentwinteg joar leden n hail interessant Italioans kookbouk kedo. Ik har der veur tied al kennis mit moakt, omdat dij vrund veur mie, aan d’haand van t bouk der al verschaaiden smoakelke recepten uut teveurschien teuverd har.

t Kookbouk mit de lange titel ‘la scienza in cucina e l’Arte di mangiar bene’ was schreven deur Pellegrino Artusi (1820-1911). Dou ik hom zulf kreeg, dou was k der meer din bliede mit. t Bouk was veur mie din ook n aanlaaiden om mie wat meer mit de Italioanse toal bezeg te holden.

Veur dit bouk dij veur t eerst in 1891 uutkwam, struunde Artusi, dij agenlieks hail gain kok was, hail Toskane òf om originele huusmankost recepten bie de minsen aan toavel op te taiken. Hai beschreef op zien degelke menaaier, hail sekuur op van wat der dou op t pladdelaand serveerd wuir.

Wat t bouk zo aibels mooi en leesboar moakt, is zien beeldende en voak geestege commentoar der bie tussendeur. Bievubbeld: ‘gruinten binnen n gezond dail van de keuken, as je t mor nait overdrieven’. n Mins is vanzulf nait mit n kookpot in de kop geboren’, en over n sneden hoane, n kapoun zee e: ‘dat slome baist dat zukzulf uut pure goudhaid deur de minsen slachten let, om heur kerstdoagen wat meer kleur en fleur te geven.’ Hai mout boetendes niks van de Fraanze keuken hebben, hai vindt dat mor n eelsk gedou en geft hier en doar n fikse tik richten de Fraanze kokerij. En din binnen der ook nog oardeg wat vertelsters over bepoalde gerechten en geft e goie adviezen aan de leesder, over hou je mit joen gasten omgoan mouten.

As kookbouk veur aigen gebruuk, mout je wel n oaventuur aanduren, want moaten en gewichten, kooktieden en temperaturen binnen in t bouk nait te vinden. Hai sprekt regelmoateg over n doembred wotter.

Artusi gong in zien tied zulf op pad mit n droagboare veldoventje van ploatiesder of mit n reuster veur in d’open heerd. As der echt wat in d’oven mos din gong e doarveur, hail praktisch, noar de ploatselieke bakkerij. As je der zulf uut koken willen, din mout je zulf de proef mor op de som nemen. Artusi zulf bruukte bie t beschrieven ook voak t waarkwoord ‘in nkaander flansen’. Ik kin joe allain mor zeggen, dat k der nog regelmoateg uut kook en al binnen de recepten uut n vergangen tied t blift ook veur de 21ste aiw n hail gezonde inspiroatsiebron.

En mien favoriet blift gebakken stokvis mit zuitzoere saus.


Geen opmerkingen: